Minh bạch bồi thường, tái định cư

Báo ĐTTC số ra ngày 20-8-2018 có bài chủ điểm phản ảnh về nguy cơ vỡ kế hoạch nhà ven kênh, rạch do tạm dừng các dự án BT đổi đất lấy hạ tầng, và việc cải tạo chung cư cũ do ách tắc trong giải tỏa, di dời và tái định cư (TĐC).

Trong diễn biến mới đây, UBND TPHCM vừa ban hành Quyết định 28/2018 (thay thế Quyết định 23/2015) quy định về mức bồi thường, hỗ trợ tái TĐC trên địa bàn.

Linh hoạt hỗ trợ

Theo Quyết định 28/2018, chính sách bồi thường, hỗ trợ về đất, được giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi, nếu không có đất để bồi thường được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do UBND TPHCM quyết định tại thời điểm thu hồi đất. Việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải đảm bảo dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, kịp thời và đúng quy định của pháp luật.

Từ ngày 19-8-2018 (ngày Quyết định 28/2018 có hiệu lực) hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện TĐC mà số tiền được bồi thường, hỗ trợ nhỏ hơn giá trị 1 suất TĐC tối thiểu, được hỗ trợ khoản tiền chênh lệch đó; trường hợp không nhận đất ở, nhà ở tại khu TĐC được nhận số tiền tương đương khoản chênh lệch đó.

Đối với chính sách hỗ trợ suất TĐC tối thiểu và hỗ trợ tự lo chỗ ở mới, áp dụng cho các trường hợp hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đủ điều kiện TĐC; hỗ trợ ổn định đời sống khi Nhà nước thu hồi đất; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với trường hợp thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp; hỗ trợ chi phí di chuyển các trường hợp sử dụng nhà ở, đất ở không đủ điều kiện bồi thường; hỗ trợ thêm các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân chấp hành tốt việc di dời; hỗ trợ đối với trường hợp trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không đủ điều kiện bồi thường về đất và hộ gia đình, cá nhân thuê, đấu thầu quỹ đất công ích của xã, phường, thị trấn.

Theo Quyết định 28/2018, dự án TĐC được lập và phê duyệt độc lập với phương án bồi thường, hỗ trợ; TĐC nhưng phải đảm bảo có đất ở, nhà ở TĐC trước khi có quyết định thu hồi đất. Trường hợp TĐC tại chỗ phải có phương án bố trí chỗ ở khác cho người dân hoặc chi trả tiền thuê nhà trong thời gian chờ xây dựng khu TĐC.

Ngoài ra, trường hợp người có đất bị thu hồi hoặc bị ảnh hưởng khi Nhà nước thu hồi đất của dự án không nhận tiền bồi thường, thì phải hỗ trợ theo phương án bồi thường, hỗ trợ, TĐC đã được phê duyệt; hoặc trường hợp đang có khiếu nại, tranh chấp về quyền sử dụng đất, nhà và tài sản khác (kể cả trường hợp đồng quyền sử dụng đất) chưa giải quyết xong, thì tiền bồi thường, hỗ trợ đối với phần diện tích ấy sẽ được chuyển vào Kho bạc Nhà nước theo quy định, sau khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết xong sẽ chi trả cho người có quyền sử dụng nhà, đất, tài sản.

Trong thời gian chờ giải quyết, người bị thu hồi đất hoặc bị ảnh hưởng phải chấp hành di chuyển, giao đất hoặc bàn giao mặt bằng đúng kế hoạch.


Xây dựng tạm cũng được xem xét

Quyết định 28/2018, còn quy định các trường hợp công trình, nhà được cấp phép xây dựng (CPXD) tạm cũng được xem xét hỗ trợ tùy vào thời điểm. Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp về nhà, đất của người dân sống trong khu vực quy hoạch, từ năm 2010 đến nay UBND TP đã ban hành nhiều quyết định giải quyết CPXD tạm (Quyết định 68/2010, Quyết định 21/2013, Quyết định 27/2014 và Quyết định 26/2017).

Nếu trong vòng 5 năm kể từ ngày công bố công khai quy hoạch xây dựng 1/2.000, hoặc 3 năm đối với những khu vực đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm và Nhà nước thu hồi đất để thực hiện quy hoạch, sẽ không được bồi thường, hỗ trợ vật kiến trúc xây dựng mới trong lộ giới hoặc phạm vi quy hoạch. Sau thời hạn trên, nếu Nhà nước mới thực hiện quy hoạch sẽ bồi thường, hỗ trợ theo quy định hiện hành.

Cụ thể, những trường hợp áp dụng theo Quyết định 68/2010 được quy định như sau: Đối với nhà được CPXD tạm trên nền đất cũ hoặc đất có mục đích sử dụng là đất ở hỗ trợ bằng 80% giá trị xây dựng theo suất vốn đầu tư xây dựng công trình do Bộ Xây dựng ban hành.

Trường hợp trong giấy phép xây dựng (GPXD) hoặc quy hoạch sử dụng đất không ghi thời hạn thực hiện quy hoạch, được hỗ trợ 80%. Các trường hợp CPXD tạm trên các loại đất khác sẽ hỗ trợ bằng 60%.

Các trường hợp áp dụng theo Quyết định 21/2013 sẽ hỗ trợ về nhà ở và công trình xây dựng theo quy định của quyết định này. Cụ thể, theo Điều 2 của Quyết định 21, quy mô công trình CPXD tạm tối đa không quá 3 tầng. Thời hạn sử dụng công trình, nhà ở riêng lẻ ghi trong GPXD tạm là thời gian thực hiện quy hoạch theo kế hoạch đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, nhưng tối đa không quá 5 năm kể từ ngày quy hoạch được công bố.

Nếu trong vòng 5 năm kể từ ngày công bố công khai quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị tỷ lệ 1/2.000 (quy hoạch phân khu), Nhà nước thu hồi đất để thực hiện quy hoạch, không được bồi thường, hỗ trợ vật kiến trúc xây dựng mới trong lộ giới hoặc phạm vi quy hoạch. Sau 5 năm Nhà nước mới thực hiện quy hoạch sẽ được bồi thường, hỗ trợ theo quy định hiện hành.

Trường hợp CPXD tạm theo Quyết định 27/2014, việc xử lý hỗ trợ nhà ở, vật kiến trúc cũng được áp dụng theo quy định tại quyết định này. Về quy mô xây dựng tạm cũng giống như Quyết định 21; tuy nhiên, thời hạn sử dụng công trình, nhà ở riêng lẻ ghi trong GPXD tạm được tính là thời gian theo kế hoạch thực hiện quy hoạch xây dựng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, nhưng tối đa không quá 5 năm kể từ ngày 1-7-2013 hoặc kể từ ngày quy hoạch được công bố.

Riêng đối với những khu vực đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm, thời hạn ghi trong GPXD được xác định theo kế hoạch sử dụng đất hàng năm nhưng không quá 3 năm. Trường hợp CPXD tạm theo Quyết định 26/2017, khi hết thời hạn CPXD tạm mà Nhà nước chưa thực hiện quy hoạch thì cơ quan CPXD sẽ thông báo cho chủ sở hữu công trình hoặc người được giao sử dụng công trình về điều chỉnh quy hoạch xây dựng và thực hiện gia hạn GPXD tạm.