Quảng cáo lừa mị và hậu quả với người tiêu dùng

Công nghệ quảng cáo đang phát triển phi mã: "nhà nhà quảng cáo, đài đài quảng cáo", người tiêu dùng không còn lạ lẫm với những câu slogan đánh đúng tâm lý như: "Nước mắm ngon vì sức khỏe", "Hạt nêm không bột ngọt", "Mì gói không sử dụng dầu ăn chiên đi chiên lại nhiều lần"...

Thế nhưng, khi những hình ảnh long lanh, những ngôn từ "như rót mật" trôi qua, không ít người tiêu dùng đã biết tự đặt câu hỏi, trong những câu slogan ấy, có được bao nhiêu phần trăm là sự thật?

Và sau nhiều clip quảng cáo sản phẩm của Công ty cổ phần thực phẩm Masan bị "bóc mẽ", người tiêu dùng thực sự thất vọng nặng nề nếu không nói, niềm tin hoàn toàn bị đánh mất.

Hạt nêm Chin-su "không bọt ngọt" mà chỉ có chất... siêu ngọt

Với ý đồ đánh vào tâm lý sợ bột ngọt ở người tiêu dùng, Masan đã tung ra quảng cáo "hạt nêm không bọt ngọt" để cạnh tranh với các đối thủ. Tuy nhiên, ngay sau khi tung ra quảng cáo không lâu, mẫu hạt nêm không bột ngọt này của Masan đã được đưa đi kiểm nghiệm tại Trung Tâm dịch vụ phân tích thí nghiệm thuộc Sở Khoa học công nghệ TP.HCM.


Phiếu kiểm nghiệm cho thấy: bột nêm "không bột ngọt" Chin-su có hàm lượng 1,21% monosodium glumate (còn gọi là bột ngọt).

Không chỉ riêng hạt nêm Chin-su, một nghiên cứu của Viện Vệ sinh y tế cộng đồng (TP.HCM) cũng đã từng đưa ra các kết quả xét nghiệm mẫu hạt nêm Knorr, Maggi cũng chứa siêu ngọt.

Và thực chất, trong các loại hạt nêm này, thành phần không hoàn toàn kết tinh từ nước hầm xương, thịt như các lời quảng cáo: "100% từ nước hầm xương", "ngon từ thịt, ngọt từ xương", "tốt hơn cho sức khỏe"... mà có chứa rất nhiều bột ngọt.

Mắm Nam Ngư "Vì sức khỏe người tiêu dùng"chứa chất phụ gia bị cấm sử dụng

Một điều dễ nhận biết là hầu hết các sản phẩm của Nam Ngư quảng cáo chiết xuất 100% từ cá ngừ nguyên chất. Trên bao bì của chai nước mắm Nam Ngư, thành phần được ghi gồm có: nước, muối, đạm cá cơm, đường, chất điều vị, chất bảo quản, chất ổn định, màu tổng hợp (HT155)...


Tuy nhiên, nếu chỉ đọc lướt thông tin, người tiêu dùng sẽ bỏ qua màu tổng hợp (HT155) hoặc những mỹ từ quảng cáo ra rả trên truyền hình cũng không hề nhắc đến thành phần có chứa phụ gia tạo màu HT 155.

Theo đó, chất HT155 (hay còn được gọi là E155 hoặc Brown HT) là một loại phụ gia dùng trong sản xuất thực phẩm. Tuy chưa có nghiên cứu nào phát hiện chất E155 gây tình trạng ung thư, nhưng một số thông tin cho rằng nó có thể gây dị ứng với người bị hen suyễn, ảnh hưởng đến những người dị ứng với aspirin, thậm chí gây dị ứng da.

Nhiều quốc gia trên thế giới đưa ra lệnh cấm dùng chất HT155 như: Bỉ, Áo, Đan Mạch, Pháp, Đức, Mỹ, Nauy, Thụy Sĩ và Thụy Điển.

Không chỉ không đạt độ đạm và sử dụng nhiều chất phụ gia, nước mắm Nam Ngư còn khiến người tiêu dùng phải đặt câu hỏi về "nước mắm sạch, vì sức khỏe người tiêu dùng", được làm bằng "công nghệ loại bỏ vi khuẩn gây hại".

Tuy nhiên, theo PGS., TS. Phan Thị Sửu - Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật An toàn vệ sinh thực phẩm, việc nước mắm Nam Ngư quảng cáo như vậy là không đúng, lừa dối khách hàng.

"Khẩu hiệu "Vì sức khỏe" mà Nam Ngư đưa ra chủ yếu muốn nhấn mạnh đến công nghệ loại bỏ vi khuẩn gây hại. Nhưng việc không có vi khuẩn thì phải sử dụng chất bảo quản. Đã sử dụng chất bảo quản thì không thể tốt cho sức khỏe của con người", TS. Sửu nhấn mạnh.

Qua khảo sát, người tiêu dùng đi mua sản phẩm nước mắm Nam Ngư tại các gian hàng, nhiều người không biết phụ gia tạo màu HT155 là gì và gây ảnh hưởng ra sao. Nhiều người tiêu dùng cho rằng: Mua nước mắm Nam Ngư vì ăn ngon miệng dễ chế biến với thức ăn trong gia đình và giá rẻ.

Mì Tiến Vua: Vỏ ghi không chứa Transfat, kiểm nghiệm lại có

Clip quảng cáo với thông điệp "Mỳ Tiến Vua - Mỳ vì sức khỏe", "Mỳ Tiến Vua không sử dụng dầu chiên đi chiên lại nhiều lần, không chứa Transfat (loại chất béo gây chứng đột quỵ, đau tim và bệnh mạch vành)" được phát trên truyền hình, đã gây được ấn tượng mạnh với người tiêu dùng vì chất béo Transfat được cảnh báo là có hại cho sức khỏe con người.


Điều đáng nói, không chỉ quảng cáo, mà trong mục thành phần ghi trên bao bì của mỳ Tiến Vua, hàm lượng Transfat được ghi là 0g (Hàm lượng Transfat ghi nhãn theo quy định số 86 FR 41434 của cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).

Tuy nhiên, kết quả kiểm nghiệm mẫu mì Tiến Vua khiến nhiều người tiêu dùng "ngã ngửa" vì trong thành phần của mì cũng có... Transfat.

Cụ thể, theo kết quả phân tích mẫu số 10071105/107315 của Cty Cổ phần Khoa học công nghệ Sắc Ký Hải Đăng (TP. Hồ Chí Minh) thì trong một gói mỳ Tiến Vua, tỷ lệ chất Transfat là 0,097%, chứ không phải là zero, tức là hoàn toàn không có như đã quảng cáo.

Theo Nghị định số 89/2006/NĐ-CP ngày 30/8/2006 của Thủ tướng Chính phủ về nhãn hàng hóa đã nêu khá chi tiết về việc ghi thành phần các chất phụ gia có trong thực phẩm.

Như vậy, trong quy định của pháp luật Việt Nam, việc phải ghi rõ các thành phần chất phụ gia là khá rõ ràng và đầy đủ. Việc trong mẫu sản phẩm mỳ Tiến Vua có chứa 0,097% chất Transfat mà không được ghi lên trên bao bì là chưa đúng với các nội dung trong Nghị định 89 về ghi nhãn hàng hóa này.

Không chỉ liên quan đến chất transfat, gần đây mì Tiến Vua của Masan lại một lần nữa khiến dư luận phải chú ý khi tung lên truyền hình đoạn clip quảng cáo mỳ Tiến Vua bò cải chua với sợi mì không phẩm màu độc hại E 102 (còn có tên gọi màu tổng hợp Tartranzine 102).

Trong khi đó, khi khảo sát trên thị trường, một số sản phẩm của Masan, trong đó có mỳ Tiến Vua (loại cũ) và mì Omachi đều chứa E 102, và ghi rõ ràng thành phần: Màu tổng hợp Tartranzine 102 (E 102).

Mì khoai tây Omachi: Chỉ có... 5% khoai tây

Chưa dừng lại ở đó khi quảng cáo mỳ khoai tây Omachi cũng của công ty Masan bị "bóc mẽ" bịt mắt người tiêu dùng


Trong các đoạn quảng cáo, nhà sản xuất Masan khẳng định, ăn mì khoai tây không lo bị nóng. Tuy nhiên, trong thành phần ghi sau gói mì này cho thấy, khoai tây chỉ chiếm tỷ lệ 50g/1kg, tương đương... 5%.

Trong thành phần ghi sau gói mì này cho thấy, khoai tây chỉ chiếm tỷ lệ 50g/1kg, tương đương... 5%.

Như vậy, thành phần chính của "mì khoai tây" Omachi vẫn là bột mì như mọi loại mỳ khác, và thậm chí được coi là dòng mì "cao cấp", nhưng vẫn có cả chất E102 và không ghi rõ tỷ lệ bao nhiêu.

Với cách quảng cáo "thổi phồng" sự thật như thế, nhiều người tiêu dùng phải tự hỏi, loại khoai tây làm mì Omachi liệu có phải là "thần dược" không khi chỉ có 5 % khoai tây mà có thể giúp người sử dụng không lo bị nóng?

Nước mắm Chinsu: Có thật là hảo hạng?

Theo quảng cáo ghi trên nhãn sản phẩm chỉ rõ sản phẩm nước mắm "hương cá hồi thượng hạng", nhưng ở phía trên sản phẩm lại có ghi rõ "loại hảo hạng". Thậm chí, trong đoạn clip phát trên VTV, sản phẩm nước mắm Chinsu cá hồi cũng được quảng cáo: "Nước mắm hảo hạng Chinsu – Gia vị của người Việt".


Như vậy, theo TCVN 5107:2003 thì nước mắm có độ đạm trên 30 độ được xếp vào loại đặc biệt, trên 25 độ là loại thượng hạng. Vậy, độ đạm của mắm Chinsu có đúng như tiêu chuẩn?

Nếu tính theo TCVN 5107:2003 trên đã nêu, mắm có độ đạm trên 25 độ là thượng hạng. Cụ thể với 7,5g protein/100ml ghi trên chai nước mắm Chinsu hương cá hồi loại 500ml, có thể tính ra độ đạm là 12, hoàn toàn chưa đủ tiêu chuẩn để sử dụng từ "nước mắm hảo hạng".

Với 7,5g protein/100ml ghi trên chai nước mắm Chinsu hương cá hồi loại 500ml, có thể tính ra độ đạm là 12, hoàn toàn chưa đủ tiêu chuẩn để sử dụng từ "nước mắm hảo hạng".

Trước đó, người tiêu dùng không khỏi hoang mang khi nước mắm Chinsu từng bị bóc trần hành động thu mua nước mắm thải loại ở các vùng sản xuất nước mắm nhiều như Ninh Thuận, Khánh Hòa, Bình Thuận, Phú Quốc về chế biến lại thành nước mắm của mình.

Một ông chủ doanh nghiệp chuyên sản xuất nước mắm tại Ninh Thuận đã tố cáo Chinsu thường thu mua nước mắm loại 3 (khoảng 7-8 độ đạm) của doanh nghiệp này. Mỗi lần Chinsu thường thu mua 10.000-15.000 lít/tháng, có những tháng lên đến gần 20.000 lít. Theo doanh nghiệp này, đây là loại nước mắm doanh nghiệp thải loại ra.

TS. Nguyễn Tử Cương - Giám đốc Trung tâm Chuyển giao Công nghệ và Dịch vụ thủy sản Việt Nam cho biết, hiện nay một số doanh nghiệp sản xuất nước mắm quảng cáo nước mắm có độ đạm lên đến 60 song 90% thực chất là nước mắm công nghiệp được pha độ đạm vào và đó là đạm tổng số chứ không phải đạm amin. Ngoài ra, người sản xuất nước mắm còn thực hiện hành vi đánh lừa người tiêu dùng bằng cách cho phân đạm hoặc cho mì chính vào nước mắm công nghiệp nhằm tăng độ đạm...

Hiện nay 1kg cá sản xuất ra 1 lít nước mắm thường có khoảng 25 - 28 độ đạm. Nước mắm truyền thống ủ từ một năm rưỡi đến hai năm cũng chỉ cho độ đạm được 35 độ đạm/lít.

Cũng theo TS. Nguyễn Tử Cương, về nguyên lý nước mắm công nghiệp không khác với cổ truyền, nhưng nhiều doanh nghiệp lợi dụng nguyên lý cổ truyền đưa vào những thành phần và rút ngắn quy trình để tạo ra sản phẩm nước mắm. Hiện nay, bước vào quầy nước mắm trong siêu thị, trước các sản phẩm được trưng bày thì có tới 80% có thêm vào chất này, chất kia.