Gói 30.000 tỷ đồng cũng “tồn kho”

Có một thực tế, việc gói 30.000 tỷ đồng giải ngân chậm đã không đáp ứng được sự kỳ vọng của xã hội…

Thiếu kích cỡ phù hợp

Tiêu chí cơ bản để vay gói 30.000 tỷ đồng: diện tích nhà ở dưới 70m², giá bán dưới 15 triệu đồng/m². Tuy nhiên loại nhà này không có nhiều sự chọn lựa cho người có nhu cầu, nếu không nói là quá hiếm.

Thống kê tại TPHCM cho thấy, tính đến hết tháng 6-2014, các ngân hàng đã ký hợp đồng cho 992 khách hàng vay, trong đó chỉ có 2 doanh nghiệp. Đối với dự án nhà ở thương mại được chuyển sang nhà ở xã hội (NOXH) cũng chưa đếm đủ đầu ngón tay của một bàn tay. Ngay cả ngành ngân hàng cũng kiến nghị thành phố thúc đẩy chẻ nhỏ căn hộ, chuyển đổi dự án nhà ở thương mại sang NOXH để tăng nguồn cung cho thị trường. Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng từng thừa nhận, loại nhà này quá ít, chính là nguyên nhân dẫn đến việc giải ngân gói 30.000 tỷ đồng bị chậm. Trong khi đó, hàng ngàn căn hộ tồn kho của thành phố cũng không có căn hộ nào thuộc “kích cỡ” của quy định này!

Tiêu chí 70m² đã trở nên cứng nhắc so với sự biến động của thực tế. Báo SGGP từng phản ánh câu chuyện “chưa có bao giờ”: Công ty cổ phần Đầu tư y tế Việt Nam là chủ đầu tư dự án chung cư Tân Kiên gồm 653 căn hộ có diện tích 84m²/căn hộ đã xây dựng xong. Bán ngoài thị trường không xong, diện tích căn hộ lớn hơn 70m² nên không lọt vào gói 30.000 tỷ đồng. Chủ đầu tư bấm bụng hiến kế: bán 70m² với giá 14 triệu đồng/m² và tặng 14m² còn lại, đồng thời đề nghị cho khách hàng được vay trong nguồn vốn tín dụng ưu đãi từ gói 30.000 tỷ đồng. Chủ đầu tư xin tự nguyện được cho, Hiệp hội Bất động sản TPHCM cũng kêu giúp, nhưng rồi cho đến bây giờ sự việc đã rơi vào quên lãng!

Để tăng số lượng NOXH, đã có quy định bắt buộc toàn bộ các dự án nhà ở thương mại phải dành 20% quỹ đất để làm NOXH (theo Nghị định 188 có hiệu lực từ đầu năm 2014 và Thông tư 08 hướng dẫn mới có hiệu lực). Quy định vẫn yêu cầu diện tích NOXH dưới 70m², nhưng lại có hướng mở: Đối với dự án dưới 10ha, chủ đầu tư được quyền lựa chọn chuyển giao quỹ nhà ở tương đương với giá trị quỹ đất 20% để làm NOXH. Tuy nhiên, một chủ đầu tư nhận xét, điều này làm các chủ đầu tư “khó xử” hơn, bởi: Trên thị trường loại nhà có diện tích nhỏ này dễ bán, chủ đầu tư không dại gì đem giao cho nhà nước, lúc đó lại bàn giao căn hộ diện tích lớn hơn, bị tồn kho thì xử lý thế nào?

Xóa bao cấp giá nhà

Sự ra đời của Nghị quyết 02, từ đầu năm 2013 đã đem lại luồng sinh khí mới cho thị trường bất động sản vốn dĩ đóng băng trước đó với hàng loạt giải pháp cởi trói mạnh mẽ: khai sinh gói 30.000 tỷ đồng, cho phép chẻ nhỏ căn hộ, cho phép chuyển đổi từ nhà ở thương mại sang NOXH. Sau hơn một năm đi vào thực tiễn, giải pháp trên vẫn chưa “đủ đô” để nhiều người thu nhập thấp có chốn an cư, dòng tiền của gói 30.000 tỷ đồng chỉ chảy như nước nhỏ giọt. Chính phủ đã yêu cầu Bộ Xây dựng chủ trì việc sửa đổi, bổ sung các quy định này.

Thông tin từ Bộ Xây dựng cho biết, một số giải pháp bổ sung đáng chú ý là kéo dài thời gian hỗ trợ đối với khách hàng hộ gia đình, cá nhân với thời hạn cho vay tối đa từ 10 năm lên 15 năm và giao Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chỉ định thêm một số ngân hàng thương mại cổ phần tham gia cho vay. Đặc biệt các hộ gia đình, cá nhân tại đô thị khó khăn về nhà ở được rộng cửa vay vốn ưu đãi khi mua nhà ở thương mại, bao gồm nhà và đất có giá trị dưới 1,05 tỷ đồng. Một lãnh đạo bộ này cho biết, nghị quyết sẽ sớm được ban hành trong nay mai.

Trong khi đó Hiệp hội bất động sản TPHCM kiến nghị, NHNN nên xem xét cho doanh nghiệp đang đầu tư dở dang các dự án nhà ở thương mại quy mô vừa và nhỏ (dưới 70m²), giá bán dưới 15 triệu đồng/m² được vay vốn ưu đãi này để hoàn thiện dự án, góp phần tăng sản phẩm cho thị trường và giải quyết hàng tồn kho, nợ xấu. Bên cạnh đó, chính quyền không cần tập trung đầu tư xây dựng NOXH rồi bán như hiện nay, vì giá bán một số dự án nhà ở thương mại ở thành phố đang gần tương đương giá bán NOXH. Thay vào đó là cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp tham gia, đồng thời miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với doanh nghiệp đang làm nhà ở thương mại cho thuê giá rẻ…

Theo Giáo sư tiến sĩ Đặng Hùng Võ, để có được quỹ NOXH cần phải xóa bỏ bao cấp, vì bao cấp giá nhà sẽ triệt tiêu cơ chế cạnh tranh. Nhà nước sẽ đưa ra điều kiện ưu đãi, đấu thầu dự án đó để chủ đầu tư được chào giá của mình trong sự cạnh tranh của nhiều chủ đầu tư khác nhau. Cơ chế này sẽ tạo ra cơ hội giảm giá cho NOXH, thị trường phát triển minh bạch, thu hút được nhiều doanh nghiệp tham gia.