Dự án Nhiêu Lộc - Thị Nghè: "Đứt" một gói thầu, "trôi sông" bạc tỷ

Công trình tiền tỷ - gói thầu số 7 Dự án Vệ sinh môi trường TP.HCM lưu vực Nhiêu Lộc - Thị Nghè (NL-TN) bế tắc, UBND TP.HCM đành tách một phần công việc gói thầu này thành gói thầu 7A. Gói thầu "con" được duyệt đấu thầu với giá124 tỷ đồng, đắt gấp... 3 gói thầu "mẹ".

Gói thầu 7A - một "tiền lệ" xấu?

Trong quá trình thực hiện dự án nêu trên, đã phát sinh nhiều tình huống liên quan đến gói thầu số 7 (tuyến cống bao, thiết bị tách dòng và miệng xả ngầm, có giá trị trúng thầu 456 tỷ đồng) do nhà thầu liên danh TMEC - CHEC 3 thực hiện, làm cho tiến độ của gói thầu này chậm đến 2 năm.

Nằm trong nỗ lực đẩy nhanh tiến độ dự án, UBND TP.HCM đã thống nhất với đề nghị của BQLDA NL - TN về việc tách một phần công việc gói thầu số 7 (gồm thiết bị tách dòng, cống đào hở, hố ga) có giá trị 38,7 tỷ đồng theo hợp đồng đã ký thành gói thầu 7A để đấu thầu lại.

Kế hoạch đấu thầu gói 7A được UBND TP.HCM phê duyệt tại Quyết định số 5210/QĐ-UBND ngày 19/11/2007 với giá trên 124 tỷ đồng, thực hiện theo hình thức đấu thầu rộng rãi quốc tế; thời gian thực hiện là 18 tháng. Hiện BQLDA đang tổ chức đấu thầu gói thầu này.

Như vậy, khi bổ sung thêm gói thầu 7A, dự án NL-TN gồm 24 gói thầu, trong đó, có 1 gói (7A) đang tổ chức đấu thầu, 1 gói (số 16) chưa thực hiện; 2 gói (số 14, 15) đang chuẩn bị đấu thầu và 20 gói còn lại đang thực hiện hợp đồng.

Việc UBND TP.HCM quyết định tách một phần gói thầu số 7 thành gói thầu mới là một tình huống thực tế buộc phải xử lý để khắc phục các tồn tại về năng lực và tiến độ của nhà thầu. Tuy nhiên, Bộ Kế hoạch Đầu tư cho rằng, việc tách một phần công việc của gói thầu số 7 thành gói thầu 7A với giá cao gấp 3 lần đã tạo ra tiền lệ xấu.

Giá gói thầu 7A được duyệt là 124 tỷ đồng theo quyết định của UBND TP.HCM và đang đấu thầu lại với giá dự thầu thấp nhất là 143 tỷ đồng. Với số vốn đầu tư tăng vọt như vậy, dư luận đặt vấn đề ai sẽ chịu trách nhiệm về số tiền này, trong khi việc chậm tiến độ, không hoàn thành đúng theo hợp đồng gói thầu số 7 là do lỗi của liên danh nhà thầu TMEC - CHEC 3?

“Sự cố” TMEC-CHEC 3 đã được báo trước

Một chuyên gia khi viết bài nghiên cứu về dự án NL - TN đã lý giải rằng năng lực nhà thầu không đáp ứng nhưng vẫn được chọn vì giá rẻ hơn dẫn đến khi thực hiện dự án đã làm phát sinh nhiều hạng mục phải điều chỉnh khiến giá đội lên.

Theo báo cáo của BQLDA, gói số 7 bị chậm chủ yếu là do năng lực của nhà thầu. Nhà thầu đã không chuẩn bị đầy đủ thiết bị thi công (thiết bị kích ống), đặc biệt là thiếu kinh phí do tập đoàn CHEC “mẹ” tại Bắc Kinh (Trung Quốc) không chuyển tiền sang để CHEC 3 thi công đảm bảo đúng tiến độ cam kết trong hợp đồng (cuối năm 2006), thậm chí tiến độ dự kiến điều chỉnh (cuối 2008). Và nếu để nhà thầu tiếp tục thực hiện toàn bộ hợp đồng thì thời gian kết thúc hợp đồng có thể sẽ kéo dài tới 2011.

Có điều không hiểu nổi là ngay từ khi thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã từng nêu ra các tồn tại với kết quả đấu thầu gói 7, trong đó có vấn đề thời gian thực hiện đấu thầu bị chậm và vấn đề năng lực của thành viên trong liên danh được đề nghị trúng thầu. Cụ thể là CHEC 3 - thành viên trong liên danh chịu trách nhiệm chính về xây dựng - không được phép hoạt động ở nước ngoài.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao cho UBND TP.HCM làm rõ “khúc mắc” của liên danh nhà thầu TMEC - CHEC 3 và chịu trách nhiệm phê duyệt gói thầu số 7. Tuy nhiên, không hiểu lý do vì sao liên danh nhà thầu này cuối cùng vẫn trúng gói thầu số 7.

Gói thầu số 7 thi công dọc hai bên
bờ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè gây
nhiều phiền toái cho người dân.

Trong quá trình thi công từ cuối năm 2006, năng lực yếu kém của nhà thầu đã bộc lộ làm chậm tiến độ gói thầu số 7. Điều này cho thấy, “cảnh báo” của cơ quan chức năng đã bị bỏ “ngoài tai”.

Mới đây, làm việc với đoàn kiểm tra của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, BQLDA NL - TN đã tự nhận còn thiếu kinh nghiệm trong công tác đấu thầu và thực hiện dự án. Thêm vào đó, các đơn vị liên quan của thành phố tham gia vào quá trình tổ chức đấu thầu như chủ đầu tư, tư vấn, tổ chuyên gia, các sở ban ngành khi thực hiện nhiệm vụ của mình đều bị chậm nhiều so với kế hoạch dự kiến.

Đến thời điểm này giá vật tư lại tăng đột biến, nhiều khả năng giá đề nghị trúng thầu của một số gói thầu còn lại của dự án NL - TN sẽ tăng lên rất nhiều. Sự lãng phí này ai chịu?!.

Khi đề cập đến dự án NL - TN, nhiều chuyên gia đánh giá đây là dự án lãng phí nhất kể từ 10 năm trở lại đây. Nếu thực hiện đúng tiến độ, lẽ ra dự án trị giá gần 200 triệu đô la này đã đi vào hoạt động cải thiện môi trường sống của hàng triệu người dân thành phố.

TMEC và CHEC 3 và hành trình trúng thầu gói thầu số 7

Có 11 nhà thầu được chọn vào danh sách ngắn. Sau đó có 9 nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu. Qua đánh giá sơ bộ của BQLDA chỉ có 5 nhà thầu hợp lệ và có đủ kinh nghiệm, nặng lực, kỹ thuật về tài chính.

Kết quả đánh giá chi tiết về tài chính liên danh TMEC và CHEC 3 được đề xuất trúng thầu và được UBND TP.HCM phê duyệt kết quả trúng thầu với giá trúng thầu tương đương 456 tỷ đồng. Số tiền bảo lãnh thực hiện hợp đồng chiếm 15% tổng giá trị hợp đồng. Đây là loại hợp đồng có điều chỉnh giá, thời gian thực hiện hợp đồng là 1.085 ngày bắt đầu chậm nhất sau 35 ngày kể từ ngày hợp đồng được ký kết.