10 công trình làm thay đổi bộ mặt đất nước Anh

Người đứng đầu Viện di sản nước Anh, Tiến sĩ Simon Thurley đã chỉ ra 10 công trình quan trọng làm thay đổi bộ mặt đất nước này.

1. Tu viện Westminster (960)

Là một nơi dành cho lễ đăng quang và lăng tẩm hoàng tộc, tu viện Westminster trở thành công trình hoàng gia từ những năm 960 và được tu sửa liên tục bởi ngân quỹ hoàng gia. Ban đầu, giáo sĩ Edward xây dựng tu viện theo phong cách kiến trúc Norman. Sau đó, vua Henry đệ tam đã đầu tư cải tạo công trình theo phong cách Gothic xa hoa, công việc vẫn được tiến hành đến gần 3 thế kỉ sau khi ông qua đời. Ngày nay, gian giữa của giáo đường cho thấy thẩm mĩ phong phú của vua chúa và các thợ xây dựng thời trung cổ, với các tác phẩm điêu khắc lớn , tấm khiên, huy hiệu được chạm trổ và vẽ trang trí tỉ mỉ.Tu viện đã trở thành tiêu chuẩn cho các thợ xây hướng đến trong nhiều thế kỉ.

2. Tu viện Rievaulx, miền bắc Yorkshire (1147 – 1167)


Rievaulx được các nhà sư Xi tô xây dựng tại một thung lũng hẻo lánh, tồn tại như cộng đồng kiểu tự cung tự cấp. Giống như 839 tu viện khác, các thầy tu và nữ tu sĩ bị vua Henry VIII đàn áp vào những năm 1530, nhưng nhờ ở xa nên tu viện vẫn còn trụ vững. Những ngôi nhà của người Xi tô ở Yorkshire tạo nên lối kiến trúc mái vòm độc đáo vẫn thường được gọi là kiến trúc Gothic. Suốt 300 năm, Gothic trở thành phong cách kiến trúc phổ biến trong các công trình ở Anh.

3. Tối cao Pháp viện Anh, Luân Đôn (1677)


Vào thời đại James đệ nhất, một loại công trình mới được phát triển tại Luân Đôn. Hình thức này được biết đến với tên gọi “dãy nhà”. Những ngôi nhà này được xây dựng từ gạch vào những năm 1620, trở thành biểu tượng của thành phố và là bản thiết kế cho các khu đô thị ngày nay. Ở mỗi ngôi nhà, dễ thấy sự thống nhất bên ngoài, tính cách và sự riêng biệt của chủ nhân ở phần trang trí bên trong.

4. Sân tứ giác Peckwater, nhà thờ Christ, Oxford (1707)


Mặc dù Inigo Jones và một nhóm nhỏ các kiến trúc sư đã xây dựng các tòa nhà theo lối kiến trúc Roman cổ đại vào thế kỉ 17, nhưng đến sau này, các kiến trúc sư khác mới thực sự áp dụng chính xác trình tự sắp xếp trong các tòa kiến trúc theo lối kiến trúc cổ đại. Công trình đầu tiên là một sân trong được xây dựng tại nhà thờ Christ bởi Dean Aldrich (1707 – 1714), chỗ ở cho những sinh viên giàu có, mang lại một cái nhìn mới. Sau đó, nó dần phù hợp với kiến trúc nhà ở, công trình công cộng và nhà thờ ở khắp nơi trên đất nước Anh.

5.  Nhà máy lanh Ditherington, Shrewsbury (1779)


Trong suốt cuối thế kỉ 18, các nhà máy Anh quốc cách mạng hóa sản xuất bông sợi, sử dụng bánh xe nước để hỗ trợ. Trước năm 1800, 900 nhà máy bông sợi thuê 400.000 nhân công làm việc cho nhà máy. Nhiều nhà máy với diện tích lớn được xây dựng nhưng vấn đề thời đó là công trình bằng gỗ và gạch rất dễ bắt lửa, nhiều nhà máy được thắp sáng bằng dầu hoặc ga đã bị cháy.

Nhà máy lanh Ditherington là công trình được kết cấu khung sườn bằng sắt đầu tiên trên thế giới không bắt lửa, đồng thời cũng là công trình đầu tiên trong các công trình lớn ngày nay được kết cấu khung sườn bằng thép như siêu thị hay các tòa nhà chọc trời.

6. Nhà máy A&G Murray, Ancoats, Manchester (1801)


Cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh sau năm 1830 đã mở ra một giai đoạn mới, bánh xe nước được thay thế bằng động cơ hơi nước chạy bằng than trong nhà máy. Anh trở thành quốc gia lớn mạnh trên thế giới, xây dựng nhiều nhà máy trong các thành phố lớn. A&G Murray là nhà máy đầu tiên sử dụng động cơ hơi nước. Đằng sau những khung cửa sổ, các công nhân đang làm việc để duy trì nền kinh tế lớn nhất thế giới mà chúng ta đã từng biết đến.

7. Nhà ga Liverpool, Manchester (1830)


Nhà ga hành khách đầu tiên trên thế giới là một công trình khá đơn giản nhưng thiết kế bên ngoài cho người nhìn cảm giác rất bình yên. Cảm giác an toàn là điều đi đầu trong ý tưởng xây dựng của các kiến trúc sư và kĩ sư xây dựng đường sắt: hành khách cần tin rằng đường sắt là hình thức giao thông an toàn và các nhà đầu tư cho rằng đây là dự án có khả năng sinh lời. Kĩ thuật tiên phong kết hợp với phong cách kiến trúc trấn an quen thuộc tạo nên không khí cho nhà ga Liverpool.

8. Bến tàu, xưởng tàu Chatham (1847)


Sau thất bại của Napoleon, hải quân hoàng gia trở thành hạm đội hùng mạnh nhất trên thế giới. Sức mạnh tiềm ẩn của hải quân thể hiện ở xưởng tàu, những nhà máy khổng lồ của nhà nước với hàng ngàn công nhân làm việc tại đây.

Các kĩ sư hải quân xây dựng và trang bị cho lực lượng hải quân, một trong những đóng góp quan trọng là xây dựng bến tàu khổng lồ bằng sắt mà trong đó là nơi đóng lắp các chiến hạm hùng mạnh của nước Anh. Đây là công trình được xây dựng với sự bao phủ bằng kim loại đầu tiên trên thế giới.

9. Nhà thờ Al Saints, đường Margaret, Luân Đôn (1849)


Các kiến trúc sư và kĩ sư cùng nhau tạo ra một loại ngôn ngữ mới cho thời đại Victoria. William Butterfield nhận thấy gạch màu có khả năng làm nên các công trình hiện đại cả về thiết kế và chức năng. Sau đó, gạch đa sắc được nhiều thợ xây áp dụng và trở thành phong cách chính trên toàn đất nước.

10. Bedford Park, Luân Đôn (từ năm 1877)


Ông John Betjeman, nhà thơ và cũng là người hâm mộ kiến trúc Victoria, gọi Bedford Park là vùng ngoại ô quan trọng nhất phương Tây. Sự kết hợp hòa quyện giữa các ngôi nhà riêng lẻ xây bằng những viên gạch liền kề nhau trở thành niềm khát khao của hàng triệu người.

Sau đó, những công trình ngoại ô như vậy được xây dựng lại nhưng giá thành rẻ hơn trên khắp đất nước Anh từ những năm 1880.