Hà Nội thúc tiến độ cải tạo chung cư cũ trên đất "vàng"

Hiện thành phố Hà Nội có hơn 1.500 khu chung cư cũ cần cải tạo nhưng thực tế mới chỉ có 14 chung cư cũ được xây dựng mới và đưa vào sử dụng, 5 chung cư cũ đang phá dỡ…

Ngày 4/4, Sở Xây dựng Hà Nội đã tổ chức Hội thảo khoa học nhằm tiếp thu những ý kiến đóng góp để hoàn thiện một số cơ chế khung trong việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ.

Theo đánh giá của ông Lê Văn Dục, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, hiện nay trên địa bàn thành phố có 1.273 chung cư cũ tại 76 khu và 306 khu chung cư độc lập có quy mô từ 2-5 tầng. Các khu này đều được xây dựng từ những năm 1960 đến 1990.

Đa số các nhà nhà chung cư cũ này đều hết niên hạn sử dụng và phân bố chủ yếu tại 4 quận nội đô (quận Ba Đình có 214 nhà, quận Hoàn Kiếm có 99 nhà, quận Đống Đa có 415 nhà và quận Hai Bà Trưng có 244 nhà).

Thành phố Hà Nội đã giao nhiệm vụ cho các nhà đầu tư phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện công tác điều tra xã hội học, xây dựng nhiệm vụ thiết kế, quy hoạch tại 26 khu chung cư tập trung và 67 nhà chung cư độc lập.

Tuy nhiên, kết quả thực hiện còn rất hạn chế, đến nay mới có 14 chung cư cũ được xây dựng mới và đưa vào sử dụng, 5 chung cư cũ đang phá dỡ, triển khai xây dựng. Đáng chú ý là có 4 khu chung cư cũ nguy hiểm cấp D đang tổ chức di dời nhưng chưa có phương án xây dựng lại.

“Năm 2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định xác định rõ trách nhiệm của các chủ sở hữu nhà chung cư trong việc cải tạo lại nơi ở của mình, đồng thời cơ bản tháo gỡ những bất cập, tồn tại trong thực tế cải tạo, xây dựng lại các nhà chung cư cũ độc lập. Mặc dù vậy vẫn còn một số nội dung chưa phù hợp với thực tế tại Hà Nội, đặc biệt là khi cải tạo, xây dựng lại toàn khu chung cư cũ”, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội cho biết.

Chính vì vậy, Sở Xây dựng Hà Nội đã đề xuất 6 cơ chế chính sách khung trên cơ sở quy định của Nghị định 101/2015/NĐ-CP gồm bổ sung tiêu chí lựa chọn nhà chung cư cũ đưa vào kế hoạch; cơ chế về quy hoạch cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư; về lựa chọn chủ đầu tư; chính sách bồi thường hỗ trợ tái định cư; cơ chế tài chính cho dự án và phân cấp thực hiện cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ.

Ông Nguyễn Trần Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Việt Nam cho rằng, về nguyên tắc, để đẩy mạnh công tác xây dựng chung cư cũ, thành phố có thể triển khai theo hướng di dời, tái định cư người dân với quỹ nhà dùng để tái định cư đã được xây dựng hoàn thiện trước.

Tuy nhiên, cần lưu ý là nhà ở phục vụ tái định cư phải được thực hiện theo dự án với đầy đủ hạ tầng kỹ thuật cũng như xã hội, giao thông kết nối thuận tiện với khu vực xung quanh. Ngoài ra, có thể sử dụng quỹ nhà xã hội để tái định cư.

Cũng theo ông Nam, có thể đấu giá đất/dự án tại vị trí cũ để bù đắp chi phí. Vì làm như vậy có thể đảm bảo được lợi ích của 3 bên, người dân sẽ có quyền chủ động lựa chọn nơi tái định cư, doanh nghiệp không mất thời gian giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ dự án và chính quyền chăm lo được nhà ở cho người dân, kết hợp với chỉnh trang được đô thị mà không bị sức ép lên hạ tầng.

Bên cạnh đó, ông Nguyễn Trần Nam tán thành với việc đề xuất chung cư hết niên hạn đưa vào cải tạo ngay không cần kiểm định, đồng thời tính toán đề thực hiện toàn khu tránh “chỗ này một cái, chỗ kia một cái”. Đặc biệt, có thể cho phép tăng mật độ dân số ở mức độ nhất định bằng cách cho phép tăng số tầng của dự án.

Mặt khác, có thể chuyển dự án cải tạo chung cư cũ thành dự án trung, cao cấp để tận dụng vị trí, bù đắp chi phí tài chính mà không tăng mật độ dân số quá cao. Tránh việc thay chung cư cũ bằng chung cư mới xây nhưng chất lượng thấp do thỏa thuận với người dân về diện tích mà không cam kết rõ về chất lượng và mức độ hoàn thiện.

Ngoài ra, về mặt quy hoạch phải xem xét kỹ lưỡng các yếu tố mật độ, chiều cao công trình. Trong nội đô, trong vành đai 2-3 không đươc xây nhà cao tầng là không nên vì mật độ dân số quá đông. Kinh nghiệm nên bắt đầu là phải quy hoạch vài khu đất hấp dẫn không quá xa xôi để xây dựng quỹ nhà ứng cho doanh nghiệp để xây dựng tòa nhà khi cải tạo chung cư có thể thỏa thuận với người dân để người dân có thể đến ở. Nếu đầu tư xây dựng khu đất bài bản, hợp lý nhiều người sẽ lựa chọn ở khu tạm cư thay vì quay về.