Xây nhà đúng phép vẫn có thể bị dỡ

Chủ công trình có quyền yêu cầu được bồi thường cho phần thiệt hại do việc cấp phép sai gây ra.

Nhiều người dân thắc mắc và không đồng tình khi nhà được cấp giấy chứng nhận (GCN), xây theo đúng giấy phép xây dựng (GPXD) nhưng một ngày nọ, họ lại bị thu hồi các giấy tờ trên và yêu cầu xử lý công trình. Quy định pháp luật cho các trường hợp này ra sao? Việc bồi thường thế nào?

Phù hợp GPXD vẫn bị tháo dỡ

Bà Nguyễn Thị Hồng Phước có căn nhà tại 43/18 Phan Xích Long, phường 3, quận Phú Nhuận (TP.HCM). Căn nhà được cấp quận cấp GCN năm 2005 với diện tích đất là 92,4 m2. Năm 2014, bà Phước được cấp phép xây dựng. Trong quá trình bà Phước xây nhà, thanh tra xây dựng đến kiểm tra, xác định nhà xây đúng giấy phép.

Năm 2015, sau khi nhà xây xong, bà Phước bỗng nhận được thông báo của UBND quận Phú Nhuận thu hồi GCN và GPXD đã cấp để điều chỉnh cho đúng thực tế vì có phần lấn sang nhà hàng xóm. Bà Phước phải đập một phần nhà.

“Tôi đã xây nhà đúng theo GPXD của quận. GPXD cũng cấp đúng theo giấy chủ quyền. Thế nhưng bây giờ quận đòi thu hồi và yêu cầu tôi đập một phần nhà là như thế nào?” - bà Phước bày tỏ. Theo bà, các yêu cầu của quận làm ảnh hưởng lớn đến quyền lợi chính đáng mà bà đã được công nhận trước đó tại GCN và GPXD.

Thiệt hại sẽ bồi thường

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, Phó Chủ tịch UBND quận Phú Nhuận Nguyễn Thành Phương cho biết qua bản vẽ, diện tích đất nhà bà Phước là 88,6 m2. Nhưng khi cấp GCN, quận trích theo bản đồ địa chính nên diện tích đất lớn hơn thực tế, thành 92,4 m2. Như vậy đã có sai sót kỹ thuật. Do GPXD cấp dựa theo GCN nên dẫn đến việc chồng lấn diện tích sang nhà hàng xóm của bà Phước và bị người hàng xóm khiếu nại. “Trước sai sót này, quận phải thu hồi lại GPXD, GCN để điều chỉnh” - ông Phương giải thích.

Ông Phương nêu ý kiến: “Việc thu hồi GCN khi cấp sai để cấp lại cho đúng được quy định tại Luật Đất đai 2013 và Nghị định 43/2014. Phương án đầu tiên để giải quyết tranh chấp giữa bà Phước và hàng xóm là hòa giải, nếu không được thì quận phải tháo dỡ công trình của bà Phước. Phần này nhỏ nên không ảnh hưởng đến kết cấu căn nhà. Chi phí tháo dỡ do quận chịu. Phần thiệt hại của bà Phước do việc cơ quan nhà nước cấp sai sẽ được quận hỗ trợ bồi thường, cán bộ nào làm sai thì sẽ chịu trách nhiệm. Nếu không đồng ý phương án bồi thường của quận thì bà Phước có quyền khởi kiện”.

* * *

Theo các chuyên gia pháp luật, cách xử lý của quận Phú Nhuận là đúng quy định. Hiện Luật Đất đai 2014 chỉ quy định trường hợp GCN cấp trái pháp luật nhưng không bị thu hồi chỉ là khi người được cấp GCN đã chuyển nhượng cho người khác. Tuy nhiên, vấn đề này cũng đang gây nhiều băn khoăn, lo ngại vì hậu quả pháp lý chưa được hướng dẫn và khả năng người bán biết nhưng cố tình lách luật để chuyển nhượng mà không thể thu hồi GCN như Pháp Luật TP.HCM đã từng phản ánh.

Xử lý cán bộ làm sai

Cách đây ít tháng, TP.HCM cũng yêu cầu huyện Bình Chánh xử lý việc sai phạm trong hoạt động xây dựng tại các công trình ở xã Đa Phước. Kết luận của TP cho biết việc cấp phép xây dựng của xã không đúng. Theo đó, xã lấy Quyết định 135/2007, Quyết định 45/2009 của TP vốn chỉ áp dụng cho nhà trong khu đô thị hiện hữu để giải quyết cho nhà ở tại nông thôn. Chẳng những thế còn áp dụng sai. Các quyết định này yêu cầu nhà có lộ giới từ 6 m trở lên mới được vươn ban công. Nhưng theo các GPXD đã cấp thì lộ giới chỉ có 4 m mà nhà được trổ ban công 1 m. Từ đó, đường lưu thông và không gian bên trên chỉ còn lại 2 m làm mất mỹ quan, ảnh hưởng thoát hiểm phòng cháy chữa cháy.

Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực này khi được hỏi cũng cho biết cách xử lý cũng sẽ tương tự như vụ việc ở quận Phú Nhuận nêu trên. Những công trình ở xã Đa Phước, huyện Bình Chánh do xã cấp giấy GPXD sai nên theo Điều 101 Luật Xây dựng 2014 thì cũng phải thu hồi. Phần diện tích nhà đã xây phù hợp GPXD đã cấp nhưng sai pháp luật cũng bị xử lý theo. Trong trường hợp này chủ công trình có quyền yêu cầu được bồi thường cho phần thiệt hại do việc cấp phép sai gây ra… Cán bộ thực hiện sai quy định bị xử lý trách nhiệm theo quy định.